Bezpieczeństwo pracy i ergonomia - Praca w warunkach uciążliwych, szkodliwych i niebezpiecznych

1. Każdy pracodawca zobowiązany jest do utrzymania w stałej sprawności urządzeń ograniczających lub eliminujących szkodliwe dla zdrowia czynniki środowiska pracy, a także przeprowadzać na swój koszt badania i pomiary tych czynników.  

2. Ze względu na oddziaływanie na organizm człowieka czynniki dzielimy na:
  • uciążliwe (powodują złe samopoczucie, nadmierne zmęczenie, które nie powoduje pogorszenia stanu zdrowia)
  • szkodliwe (prowadzą do choroby zawodowej)
  • niebezpieczne (nie stanowią zagrożenia dla życia lub zdrowia, które mogą prowadzić do powstania urazu np. w wyniku wypadku przy pracy)
3. Czynniki uciążliwe mogą spowodować obniżenie sprawności fizycznej i psychicznej pracownika (czynniki psychofizyczne). 
  • Obciążenie fizyczne może wynikać z nieprawidłowej pozycji ciała podczas pracy, lub ze względu na częste przenoszenie zbyt ciężkich rzeczy. Jeśli pracodawca nie może wyeliminować dane obciążenie fizyczne, wówczas musi wyposażyć pracowników w niezbędny sprzęt pomocniczy oraz środki ochrony indywidualnej. 
  • Obciążenie psychiczne mogą mieć wpływ na efektywność i jakość pracy pracownika, a także mogą mieć wpływ na jego zdrowie. Mogą być spowodowane stresem, frustracją, wypaleniem zawodowym. W celu określenia wysiłku psychicznego, każdy proces pracy dzieli się na trzy etapy: pozyskiwanie informacji, podejmowanie decyzji, wykonywanie czynności.
4.  Czynniki szkodliwe dzieli się na trzy grupy:
  • czynniki fizyczne (np. hałas)
  • czynniki chemiczne (np. substancje toksyczne)
  • czynniki biologiczne (np. pierwotniaki)
5. Wyróżnia się także pojęcia:
  • Najwyższe dopuszczalne stężenie
  • Najwyższe dopuszczalne stężenie chwilowe
  • Najwyższe dopuszczalne stężenie pułapowe
  • Najwyższe dopuszczalne natężenie
6. Dopuszczalny poziom hałasu na stanowisku pracy:
  • 85 dB - w odniesieniu do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy
  • 115 dB - maksymalny poziom dźwięku
  • 135 dB - szczytowy poziom dźwięku
7. Niedopuszczalne jest stosowanie substancji niebezpiecznej, mieszaniny niebezpiecznej, substancji stwarzającej zagrożenie lub mieszaniny stwarzającej zagrożenie bez posiadania aktualnego spisu tych substancji i mieszanin oraz kart charakterystyki, a także opakowań zabezpieczających przed ich szkodliwym działaniem, pożarem lub wybuchem.

8. Pracownicy mogą być narażeni na działanie czynników biologicznych np. w zakładach produkujących żywność, w jednostkach ochrony zdrowia, przy oczyszczaniu ścieków, w różnego rodzaju klinikach i laboratoriach.

9. Do prac szczególnie niebezpiecznych zalicza się:
  • roboty budowlane, rozbiórkowe, remontowe i montażowe prowadzone bez wstrzymania ruchu zakładu pracy lub jego części
  • prace w zbiornikach, kanałach, wnętrzach urządzeń technicznych i innych niebezpiecznych przestrzeniach zamkniętych
  • prace przy użyciu materiałów niebezpiecznych
  • prace na wysokości
10. Przy wykonywaniu prac szczególnie niebezpiecznych zapewnia się:
  • bezpośredni nadzór nad tymi pracami wyznaczonych w tym celu osób 
  • odpowiednie środki zabezpieczające
  • instruktaż pracowników
Gdy jest taka potrzeba (np. w przypadku prac na wysokości) pracodawca musi zapewnić asekurację przez przynajmniej dwie osoby. Przykładem takich prac są prace przy urządzeniach i instalacjach energetycznych.