Bezpieczeństwo pracy i ergonomia - Ochrona pracy kobiet, młodocianych i niepełnosprawnych

1. W momencie zajścia w ciążę pracownica podlega szczególnej ochronie. Pracodawca nie może jej zwolnić. Umowa o pracę zawarta na czas określony albo na okres próbny przekraczający 1 mies., która uległaby rozwiązaniu po upływie 3 mies. ciąży, ulega przedłużeniu do dnia porodu.

2. Kobiety w ciąży nie wolno:

• zatrudniać w godzinach nadliczbowych
• zatrudniać w porze nocnej
• zatrudniać w systemie równoważnym czasu pracy powyżej 8 godz. na dobę
• zatrudniać w systemie przerywanego czasu pracy (chyba, że kobieta wyrazi zgodę)
• delegować poza stałe miejsce pracy (chyba, że kobieta wyrazi zgodę)

3. W momencie, gdy nie ma możliwości spełnienia powyższych warunków pracodawca ma obowiązek przenieść ją na inne stanowisko, a jeśli nie - zwolnić kobietę z obowiązku świadczenia pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. 

4. Matka karmiąca może liczyć na dodatkowe przerwy wliczone w czas pracy:

• jeśli pracuje od 4 do 6 godzin dziennie: przysługuje jej jedna przerwa 30-minutowa
• jeśli pracuje od 6 godzin wzwyż: dwie przerwy po 30 minut każda
• jeśli karmi dwójkę dzieci, długość przerw to 45 minut.

5.  W związku z urodzeniem dziecka pracownicy przysługuje urlop macierzyński w wymiarze:

• 20 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie,
• 31 tygodni w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie,
• 33 tygodni w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie,
• 35 tygodni w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie,
• 37 tygodni w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie.

Pracownica może go wziąć nie więcej niż 6 tygodni przed przewidywaną datą porodu. Z urlopu macierzyńskiego można zrezygnować po co najmniej 14 tygodniach od jego rozpoczęcia. 

6. Urlop rodzicielski przysługuje każdemu z rodziców do momentu, w którym dziecko nie ukończy 6. roku życia. Może trwać 32 tygodni (przy jednym dziecku) lub 34 (przy dwóch i więcej). 

7. Mężczyzna ma prawo wziąć urlop ojcowski w wymiarze do 2 tygodni (może go wykorzystać w całości na raz, lub podzielić na dwie części). Pracodawca nie może odmówić urlopu ojcowskiego.

8. Wymiar urlopu wychowawczego wynosi do 36 tygodni i może być wzięty w maksymalnie pięciu częściach, gdy dziecko ma mniej niż 6 lat. Od momentu rozpoczęcia urlopu wychowawczego, do momentu jego zakończenia pracodawca nie może wypowiedzieć, ani rozwiązać umowy o pracę. 

9. Zwolnienie na dziecko (które ma mniej niż 14 lat) przysługuje w ciągu roku kalendarzowego w wymiarze do 16 godzin lub 2 dni z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Niewykorzystane dni nie przechodzą na następny rok. 

10. Pracownik młodociany to taki, który ma od 16 do 17 (włącznie) lat. Tygodniowy wymiar czasu pracy młodocianego w okresie odbywania zajęć szkolnych nie może przekraczać 12 godzin. W dniu uczestniczenia w zajęciach szkolnych wymiar czasu pracy młodocianego nie może przekraczać 2 godzin, natomiast w okresie ferii szkolnych nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin w tygodniu. Nie może on pracować w godzinach nocnych, w niedziele i święta, ani nie może też robić nadgodzin. Jeśli pracuje więcej niż 4,5 godziny, wówczas przysługuje mu przerwa 30 minutowa.

11. Pracownik młodociany z upływem sześciu miesięcy od rozpoczęcia pierwszej pracy ma prawo do 12 dni roboczych, po roku pracy - 26 dni. Po przepracowaniu roku młodociany na do dyspozycji 38 dni roboczych. W roku kalendarzowym, w którym młodociany kończy 18 lat, ma prawo do urlopu w wymiarze 20 dni roboczych, jeżeli prawo do urlopu uzyskał przed ukończeniem 18 lat. Jeżeli młodociany uczęszcza do szkoły, należy udzielić mu urlopu w okresie ferii szkolnych.

12. Czas pracy pracownika niepełnosprawnego w pełnym wymiarze pracy wynosi 7 godzin dziennie (35 godzin w tygodniu), ale zarabia tyle ile "normalny" pracownik pracujący w wymiarze 8 godzin dziennie. Może on pracować w weekendy, natomiast nie może pracować nocą i robić nadgodzin. Ma prawo do dodatkowej 15 minutowej przerwy (która jest wliczana do czasu pracy), a także do dodatkowych 10 dni urlopu wypoczynkowego. 

13. Osoba o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności ma prawo do zwolnienia z pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia:

• w wymiarze do 21 dni roboczych w celu uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym, nie częściej niż raz w roku
• w celu wykonania badań specjalistycznych zabiegów leczniczych lub usprawniających
• w celu uzyskania zaopatrzenia ortopedycznego lub jego naprawy, jeżeli czynności te nie mogą być wykonane poza godzinami pracy.

Niedopuszczalne jest ocenianie przez pracodawcę, czy osobie niepełnosprawnej naprawdę są niezbędne określone badania, zabiegi lekarskie, sprzęt lub jego naprawa.

Łączny wymiar dodatkowego urlopu osoby niepełnosprawnej i zwolnienia od pracy nie może przekroczyć 21 dni roboczych w roku kalendarzowym.