Historia i społeczeństwo - Zniewolone społeczeństwo? Życie społeczne w PRL

1. Koniec II Wojny Światowej nie przyniósł poczucia zwycięstwa. Wielu Polaków liczyło, że wolne wybory zakończą się porażką komunistów. Inni snuli nierealne wizje wybuchu kolejnej wojny pomiędzy ZSRR, a USA i Wielką Brytanią. To miało spowodować upadek komunizmu. Rozpoczął się jednak kolejny okres zniewolenia.


2. Po 1944 r. część polskiego społeczeństwa zaakceptowała komunistyczną władzę. Ważną rolę odgrywała propaganda PPR. Nawoływała do odbudowy kraju, fałszująca fakty, zniekształcająca rzeczywistość. Na terenie tzw. Ziem odzyskanych widać było wyraźnie oportunizm, czyli chęć ,,ustawienia się" w nowej rzeczywistości. Życie społeczne było organizowane od podstaw. Otworzyło to drogę spryciarzom i szabrownikom.

3. Co umacniało panowanie komunistów ?
  • migracje
  • oderwanie od korzeni
  • rozdzielenie z rodzinami i przyjaciółmi
Dodać należy do tego wyniszczenie organizmów spowodowane trudnościami pięciu lat wojny i okupacji, a także poczucie, że Polska została zdradzona przez zachodnich aliantów. U schyłku 1947 r. pojawiło się sterowane odgórne wezwanie do współzawodnictwa w pracy. Młodym ludziom poddawano indoktrynacji, czyli systematycznego wpajania zasad, idei i przekonań politycznych. Żołnierze AK i wracający do kraju weteranów Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie czekały szykany, aresztowania, a często także wyroki śmierci.

4. Mała stabilizacja - okres poprawy nastrojów społecznych w pierwszych latach rządów W. Gomułki (od 1956 r. ) w Polsce związany z nadziejami na stopniowe polepszenie sytuacji gospodarczej. Nastąpiła wówczas liberalizacja życia społecznego, zmniejszenie zależności od ZSRR, więźniów politycznych objęła amnestia.

5. Polskie społeczeństwo mimo licznych problemów gospodarnych i fatalnych mieszkań coraz bardziej przyjmowało za dobrą monetę oraz przewidywalność polityki władzy. Cieszyli się z coraz powszechniejszego dostępu to tzw ,,towarów luksusowych" typu pralki, telewizory. Pojawił się polski samochód marki Syrena.

PRL również coraz powszechniej uznawany za państwo polskie. Polacy cieszyli się z sukcesów sportowców. Wiele osób angażowało się w propagandowe programy jak np. ,,tysiąca szkół na tysiąclecie państwa polskiego". Rozkwitł rynek muzyczny. Rozwijała się polska kinematografia i telewizja. Były popularne takie seriale jak ,,Czterej pancerni i pies" lub ,,Stawka większa niż życie".

6. W 1970 r. w kraju Gomułkę zastąpił I sekretarz KC PZPR Edward Gierek. Jego rządy rozpoczęły się próbą pojednania władzy ze społeczeństwem, a także każdemu przyświeca jednej cel - ,,rozwój socjalistyczny ojczyzny". Gierek starał się wykonywać przyjazne gesty w stronę społeczeństwa. Władze prowadziły tzw. propagandę sukcesu. Jednak w połowie lat 70. sytuacja ekonomiczna Polski zaczęła się pogarszać. Wprowadzono reglamentacje cukru. Rzeczy można było kupować na podstawie kartek.

7. Źródła konfliktów społeczeństwa:
  • przyczyny polityczne:
a) wadliwość systemu, która nie pozwalała na swobodę wyrażania rzeczywistych potrzeb obywateli.
b) manifestacje
c) ,,demokratyczne wybory" nie miały nic wspólnego z zasadami demokracji
  • przyczyny ekonomiczne:
a) zablokowane przez władze naturalne mechanizmy popytu i podaży => braki na rynku, spadek wydajności pracy i obniżenie stopy życiowej, wzrost niezadowolenia;
  • przyczyny socjalne
a) absurdalne problemy i poważne kwestie
b) dysproporcje pomiędzy majątkami zwykłych ludzi, a władzami PRL-u
c) podwyżki cen artykułów pierwszej potrzeby
  • przyczyny moralne oraz ideologiczne:
a) upadek etosu pracy i zaufania do władzy państwowej na rożnych szczeblach
b) pogorszenie relacji międzyludzkich
c) strajki i manifestacje

8. Protesty robotnicze były bezpośrednią przyczyną niedotrzymania przez władz obietnic płacowych jak i podwyżka cen wielu artykułów. Jednymi z krwawych protestów były: czerwiec 1956 r. w Poznaniu i w grudniu 1970 r. na Wybrzeżu, czerwiec 1976 r. w Radomiu, Ursusie i Płocku.

9. ,,Solidarność" - Związek zawodowy jest organizacją pracowników, którzy organizują się, by zbudować siłę mogącą spowodować poprawę warunków życia. Pracownicy, którzy się organizują mogą wspólnie wynegocjować wyższe płace, lepsze traktowanie, czy korzystne układy zbiorowe pracy.