Historia i społeczeństwo - Polacy wobec okupantów w czasie II wojny światowej

1. Polskie Państwo Podziemne – tajne struktury państwa polskiego, istniejące w czasie II wojny światowej, od 27 września 1939 roku (utworzenie (SZP), późniejszego (ZWZ)) do stycznia 1945 (aresztowanie przez NKWD komendanta głównego AK Leopolda Okulickiego) podlegające Rządowi RP na uchodźstwie.

2. Organizacje Polskiego Państwa podziemnego:

• polityczne (delegatura rządu na kraj; Rada Jedności Narodowej)
• militarne (Służba Zwycięstwu Polski; Związek Walki Zbrojnej)

3. Głównym organem podziemnej armii była Armia Krajowa na której czele stał gen. Sikorski. Jej zadaniem m.in. było scalanie istniejących wówczas organizacji wojskowych. Jej głównym celem było przygotowanie powstania narodowego. W miedzy czasie szkolili żołnierzy, zdobywali i produkowali broń, zajmowali się wywiadem, propagandą i akcjami dywersyjno-sabotażowymi. Tymi akcjami zajmowało się Kierownictwo Dywersji (Kedyw), przewodził im August „Nil” Fieldorf. Niszczyli środki komunikacji i fabryki działające dla Niemców. Poza tym odbijali więźniów i organizowali zamachy na konfidentów i okrutnych niemieckich żołnierzy. AK zajmowała się również wywiadem, dzięki któremu m.in. wykryto ośrodek doświadczalny rakiet V1 i V2.

3: W skład AK wchodziły:

• Narodowe Siły Zbrojne
• Batalion Chłopski
• Armia Ludowa
• Konfederacja Narodu
• Narodowa Organizacja Wojskowa

3. Najsłynniejsze akcje AK:

• Pod Arsenałem (1943)
• zamach na Franza Kutscherę, dowódcę SS (1944)

4. Polska ludność cywilna biernie stawiała opór okupantom narażając niekiedy swoje życie. Żeby ich wspomóc państwo podziemne utworzyło Kierownictwo Walki Cywilnej (KWC) pod przewodnictwem Stefana Korbońskiego. Zachęcali ich do bojkotowania kin i teatrów pro niemieckich. Równie częstą jak i najbardziej ryzykowną formą oporu była pomoc Żydom najbardziej znane przykłady to rodzina Ulmów z Markowej (ukrywali Żydów przez co zginęli) i Irena Sendlerowa (działaczka „Żegoty”, ratowała żydowskie dzieci ok. 2500).

5. Aby przeżyć niektórzy byli zmuszeni do współpracy z okupantami, gdyż od tego zależało ich Zycie lub życie ich rodzin. Kolaboranci zdobywali informacje o polskim podziemiu. Innym rodzajem kolaborantów byli szmalcownicy, którzy za pieniądze wydawali Żydów. Polskie Państwo Podziemne karło śmiercią takie postawy.

6. Akcja "Burza" była operacją wojskową zorganizowaną i podjętą przez oddziały Armii Krajowej przeciw wojskom niemieckim w końcowej fazie okupacji niemieckiej, bezpośrednio przed wkroczeniem Armii Czerwonej, prowadzona w granicach II Rzeczypospolitej. Trwała od 4 stycznia 1944, kiedy wojska radzieckie przekroczyły na Wołyniu granicę polsko-radziecką z 1939, do stycznia 1945. Rozkaz do jej rozpoczęcia wydał w listopadzie 1943 komendant główny AK gen. Tadeusz Komorowski. Po przekroczeniu przez Armię Czerwoną wschodniej granicy II Rzeczypospolitej i odrzuceniu wysuniętej przez władze RP oferty współdziałania wojskowego z ZSRR, 12 stycznia 1944 komendant główny AK wydał rozkaz nr 126, zapowiadający wsparcie Armii Czerwonej w walce z Niemcami w miarę naszych sił i interesów państwowych. 26 października 1944 jego następca gen. Leopold Okulicki wydał rozkaz zakończenia akcji. Do akcji „Burza” zmobilizowano łącznie ok. 100 tys. żołnierzy i oficerów AK.

7. Powstanie Warszawskie trwało od 1 sierpnia do 3 października 1944 roku.

Wystąpienie zbrojne przeciwko okupującym Warszawę wojskom niemieckim, zorganizowane przez Armię Krajową w ramach akcji „Burza”, połączone z ujawnieniem się i oficjalną działalnością najwyższych struktur Polskiego Państwa Podziemnego. Powstaniem dowodziła Tadeusz "Bór" Komorowski. Powstanie warszawskie było wymierzone militarnie przeciw Niemcom, a politycznie przeciw ZSRR oraz podporządkowanym mu polskim komunistom. Dowództwo AK planowało samodzielnie wyzwolić stolicę jeszcze przed wkroczeniem Armii Czerwonej, licząc, że uda się w ten sposób poprawić międzynarodową pozycję legalnego rządu RP oraz zahamować realizowany przez Stalina proces sowietyzacji Polski. Słabo uzbrojone oddziały powstańcze przez 63 dni prowadziły samotną walkę z przeważającymi siłami niemieckimi, zakończoną kapitulacją 3 października 1944 roku. W trakcie dwumiesięcznych walk straty wojsk polskich wyniosły ok. 16 tys. zabitych i zaginionych, 20 tys. rannych i 15 tys. wziętych do niewoli. W wyniku nalotów, ostrzału artyleryjskiego, ciężkich warunków bytowych oraz masakr urządzanych przez oddziały niemieckie zginęło od 150 tys. do 200 tys. cywilów. Na skutek walk powstańczych oraz systematycznego wyburzania miasta przez Niemców uległa zniszczeniu większość zabudowy lewobrzeżnej Warszawy, w tym setki bezcennych zabytków. Powstanie warszawskie uznawane jest za jedno z najważniejszych wydarzeń w najnowszej historii Polski.