Historia i społeczeństwo - Bohaterowie walk o granice II Rzeczypospolitej

1. Ignacy Jan Paderewski:

• Urodził się 18 listopada 1860 w Kuryłówce, zmarł 29 czerwca 1941 w Nowym Jorku.
• polski pianista, kompozytor, działacz niepodległościowy i polityk. W 1919 sprawował funkcje premiera i ministra spraw zagranicznych RP. Kawaler Orderu Orła Białego, francuskiej Legii Honorowej i Orderu Imperium Brytyjskiego.

Po przyjeździe do Warszawy, Paderewski spotkał się z Piłsudskim i podjął się roli mediatora pomiędzy nim a obozem Dmowskiego. 16 stycznia 1919 został premierem, pełniąc również funkcję ministra spraw zagranicznych.

Wraz z Romanem Dmowskim jako delegat pełnomocny reprezentował Polskę na konferencji pokojowej w Paryżu, gdzie żądano przywrócenia granic przedrozbiorowych i włączenia do terenów zamieszkiwanych przez ludność polskiej narodowości, zakończonej podpisaniem traktatu wersalskiego, kończącego I wojnę światową.

Polsce przyznano niemal cała Wielkopolskę oraz Pomorze Gdańskie, bez Gdańska. Przynależność Górnego Ślaska, Warmii, Mazur, Powiśla miały rozstrzygnąć plebiscyty.

W tym czasie Paderewski wsparł gen. Tadeusza Rozwadowskiego w jego planach tworzenia Legionu Amerykańskiego, który miał walczyć w Polsce z bolszewikami. W wyniku tych działań powstała polsko-amerykańska Eskadra Lotnicza im. Tadeusza Kościuszki. Paderewski wiedział, iż jego gabinet ma charakter tylko i wyłącznie przejściowy, dlatego w grudniu 1919 podał się do dymisji.

2. Gabriel Narutowicz:

• ur. 17 marca 1865 w Telszach, zm. 16 grudnia 1922 w Warszawie
• pierwszy prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, inżynier hydrotechnik, elektryk, profesor Politechniki w Zurychu, minister robót publicznych, minister spraw zagranicznych.

3. Roman Dmowski:

Katolicyzm nie jest dodatkiem do polskości, zabarwieniem jej na pewien sposób, ale tkwi w jej istocie, w znacznym stopniu stanowi jej istotę. Usiłowanie oddzielenia u nas katolicyzmu od polskości, oderwania narodu od religii i Kościoła, jest niszczeniem samej istoty narodu.

4. Wojciech Korfanty to jedna z najważniejszych postaci dla Śląska oraz jego walki o przyłączenie go do Polski. Dyktator trzeciego powstania śląskiego, które jest jednym z dwóch, obok powstania wielkopolskiego, polskich zrywów zbrojnych zakończonych sukcesem.

5. Generał Józef Haller to legionista, twórca Armii Polskiej we Francji, generalny inspektor Armii Ochotniczej podczas wojny polsko-bolszewickiej; po wybuchu II wojny światowej minister rządu RP na uchodźstwie. Został odznaczony m.in. Orderem Orła Białego, Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari, Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Walecznych (czterokrotnie), Legią Honorową II klasy i francuskim Krzyżem Wojennym.

6. Wincenty Witos:

• Trzykrotny premier Rzeczpospolitej Polskiej
• Prezes Polskiego Stronnictwa Ludowego

7. Stanisław Wojciechowski urodził się 15 marca 1869 roku w Kaliszu. W 1888 roku ukończył kaliskie gimnazjum (obecnie I Liceum Ogólnokształcące im. Adama Asnyka), a następnie rozpoczął studia na wydziale fizyko-matematycznym Uniwersytetu Warszawskiego. Od chwili wstąpienia do uczelni związał się z tajnymi organizacjami. Opuścił Warszawę, ponieważ jego dalsza obecność mogłaby narazić kolegów z konspiracji na niebezpieczeństwo. Wyjechał do Zurychu i Paryża, a stamtąd do Anglii.

W 1905 roku przybył do kraju, gdzie włączył się natychmiast w wir działalności społecznej. W okresie 1919-1920 pełnił funkcję ministra spraw wewnętrznych w gabinetach Ignacego Jana Paderewskiego oraz Leopolda Skulskiego. 20 grudnia 1922 został wybrany Prezydentem Rzeczypospolitej Polskiej. Jan Skotnicki, kierujący w latach 1922-1929 polityką kulturalną państwa, tak wspominał postać Wojciechowskiego: "Był to typ społecznika, purytanina. Wszyscy go czcili i szanowali. Był zacny, ale oschły. Po dokonanych wyborach nie było w Polsce człowieka, który by był zadowolony z wyboru Wojciechowskiego, ale też nikt nie mógł nic zarzucić temu człowiekowi [...] wszystkiego sobie odmawiał, byleby oszczędzić skarb państwa. Przypuszczał bowiem, że taki powinien być demokratyczny prezydent". Zmarł 9 kwietnia 1953 roku w Gołąbkach koło Warszawy. Pochowany został na Cmentarzu Powązkowskim. W powojennej historii Polski potraktowany został jako człowiek o obywatelskich zasługach i cnotach.

8. Józef Piłsudski to dla wielu najważniejsza postać w dwudziestowiecznych dziejach Polski; polityk i wojskowy, działacz niepodległościowy, marszałek Polski, Naczelnik Państwa, dwukrotny premier, twórca tzw. rządów sanacji.

9. Władysław Sikorski:

• Współzałożyciel Związku Walki Czynnej
• Prezes Związku Strzeleckiego