Historia i społeczeństwo - Polacy wobec zaborców w drugiej połowie XIX w.

1. W zależności od tego pod jakim zaborem Polacy się znajdowali, ich warunki życia znacznie się od siebie różniły. Postawy polityczne i działania Polaków były zdeterminowane przez politykę zaborców.

2. Galicyjska autonomia:
W pierwszej połowie XIX w. pod zaborem austriackim Polakom żyło się gorzej niż pod innymi zaborami. Ich warunki zmieniły się po zachwianiu mocarstwowej pozycji Austrii. W roku 1867 powstały Austro-Węgry, dzięki którym Polacy zyskali autonomię.

Skutki autonomii:

• język polski w szkołach, urzędach i na uczelniach
• rozwijało się polskie życie kulturalne
• ograniczony analfabetyzm i wzrost liczby studentów
• powstawały polskie urzędy i sejm
• dwukrotnie Polacy obejmowali funkcję premiera Austrii

WAŻNE POSTACIE:

• Agenor Gołuchowski był konserwatywnym namiestnikiem Galicji. Przyczynił się on do powołania Akademii Umiejętności w Krakowie i Szkoły Politechnicznej we Lwowie.
• Ignacy Łukasiewicz w 1853 roku wynalazł lampę naftową i założył pierwszą na świecie spółkę, która wydobywała i eksploatowała ropę naftową w Bóbrce koło Krosna.

3. Germanizacja w zaborze pruskim:

• Otto von Bismarck był kanclerzem Niemiec, panował w latach 1862-1873, przyczynił się on do zjednoczenia Niemiec. Był inicjatorem tzw. "polityki kulturkampfu" (1873-1878), który był skierowany przeciwko Kościołowi katoliskiemu. Miał on na celu osłabienie opozycji, która występowała przeciw Bismarckowi. 
• Mieczysław Ledóchowski - Arcybiskup poznańsko-gnieźnieński, aresztowany na dwa lata przez władze pruskie. Po opuszczeniu więzienia został zmuszony do wyjazdu do Rzymu. Przed wprowadzeniem kulturkampfu, Ledóchowski opowiadał się za współpracą z zaborcą, jednakże po roku 1873 jego stosunek do Prus zmienił się na wrogi.
• W 1871 roku powstała II Rzesza Niemiecka
• Komisja kolonizacyjna - sprzedawała kolonistom niemieckim zakupione od Polaków ziemie
• Rugi pruskie to przymusowe wysiedlenia Polaków i Żydów niemających pruskiego obywatelstwa (ponad 20 tys. osób), niezależnie od tego ile na danym terytorium mieszkali.
• Od 1901 r. wszystkie przedmioty nauczano w języku niemieckim
• Bunt przeciwko władzom pruskim spowodował kontynuację pracy organicznej, powstanie Bazaru i Kasyna, głoszenie potrzeby pracy u podstaw.

4. Zabór rosyjski:

• Serwilizm - bezkrytyczne i bezwarunkowe podporządkowanie się komuś lub czemuś (np. zaborcy)
• Pozytywizm - nowy nurt w polskiej kulturze. Wierzono w postęp naukowy i możliwości techniki; występował realizm w literaturze i sztuce; zrezygnowano z działań politycznych
• Głównymi ośrodkowymi przemysłowymi była Warszawa, Łódź, Częstochowa i Sosnowiec

Więcej o tym: KLIK!