Historia i społeczeństwo - "Gdy Naród do boju wystąpił z orężem.."

1. Królestwo Polskie (Królestwo Kongresowe) było monarchą konstytucyjną, które miało prowadzić wspólną politykę zagraniczną z Cesarstwem Rosyjskim. Car miał być królem Polski i zwierzchnikiem armii. Miał on także wyłączne prawo ustawodawcze i prawo do veta na uchwałach sejmu.


2. Adam Jerzy Czartoryski stworzył konstytucję, dzięki której Polacy mieli własne wewnętrzne rządy.

3. Polacy mocno zaangażowali się w budowę Królestwa Polskiego. Stanisław Staszic został członkiem Komisji Rządowej Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego oraz dyrektorem generalnym Wydziału Przemysłu i Kunsztów. Franciszek Ksawery Drucki-Lubecki był założycielem Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego i Banku Polskiego, instytucji, które miały na celu wspieranie działalności gospodarczej Polaków. Zapewnił on nadwyżkę finansową.

4. Znacznie gorzej niż sytuacja gospodarcza przedstawiało się położenie polityczne Kongresówki.
Wraz z upływem czasu car coraz mniejszą wagę przywiązywał do konstytucji, którą nadał Królestwu, i zawartych w niej zapisów o prawach obywatelskich.

5. Jedne z pierwszych działań opozycyjych rozpoczęli w sejmie w 1820 r. bracia Bonawentura i Wincenty Niemojowscy z Kalisza, ale pod presją cara nie zostali wybrani na nową kadencję sejmu. Rozbijane zostały sławne organizacje spiskowe. Przykładem może być Zgromadzenie Filaretów. Czynnie w przywróceniu utraconych ziem do Polski brał udział Major Łukasiński. W tym czasie na tronie cara zasiadł Mikołaj I- brat Aleksandra I.

6. W 1825 roku zmarł car Aleksander I, a jego następcą został Mikołaj I.

7. Od czasu zmiany władzy na rząd tymczasowy wojskiem Polskim miał dowodzić Józef Chłopicki, lecz potem odszedł odstępując posadę Michałowi Gdeinowi Radziwiłłowi.

Przywrócono Towarzystwo Patriotyczne a jego prezesem został Joachim Lelewel.

8. 25 stycznia 1831 roku zdetronizowano cara Mikołaja I, tak jak króla polskiego co dało Rosji pretekst do wojny. W lutym 1831 r. armia rosyjska przekroczyła granice Królestwa Kongresowego. Liczyła ona 115 tys. żołnierzy, Polskie siły składały się z 54 tys. i były słabiej uzbrojone. Kolejną bitwę wygrali Rosjanie choć stracili dużą część wojska. Jan Skrzynecki został naczelnym dowódcą, podobnie jak Chłopicki dążył do rokowań z Rosją. Niesłusznie licząc na udaną mediację Wielkiej Brytanii i Francji.

9. Pod koniec marca 1831 r. powstanie wybuchło również na Białorusi i Litwie.

31 marca pod Wawrem i Dębem Wielkim oraz 10 kwietnia pod Iganiami Polacy po raz kolejny odnieśli zwycięstwo nad Rosjanami. Sukces można zawdzięczać Ignacemu Prądzyńskiemu. Był on zwolennikiem działań zaczepnych. Niestety nie mógł się on porozumieć ze Skrzyneckim i przeszedł na stanowisko dowódcy korpusu inżynierów.

Sukcesy Prądzyńskiego nie zostały wykorzystane przez Skrzyneckiego, który przegrał 26 maja 1831 r. dużą bitwę pod Ostrołęką.

Klęska powstania okazała się początkiem końca powstania.

6 września 1831 r. Paskiewicz zaczął szturm na Warszawę, mimo wielkiego poświęcenia obrońców dowodzących przez Józefa Sowińskiego nie udało się utrzymać pozycji i poddali stolicę.