J.polski - Pozytywizm
1. Pozytywizm - rozpoczął się w połowie XIX wieku, nazwa została zaczerpnięta z tytułu dzieła Auguste`a Comte`a "Kurs filozofii pozytywnej". Twórcy kierunku uważali, że filozofia powinna proponować pozytywne rozwiązania i w ten sposób przyczyniać się do polepszania warunków życia społeczeństw.
2. Utylitaryzm - ocenę moralną postępowania człowieka formułuje się w oparciu o kryterium użyteczności. Uczynki człowieka są dobre, wtedy gdy przynoszą szczęście społeczności.
3. Ewolucjonizm - zmienność organizmów i gatunków jest stałą właściwością świata przyrody. Społeczeństwo przez cały czas się rozwija i doskonali, a gorsze formy życia zastępowane są przez lepsze.
4. Organicyzm - społeczeństwo funkcjonuje i rozwija się jak żywy organizm, a instytucje społeczne są ze sobą powiązane tak, jak części organizmu (od ich wzajemnej współpracy zależy sprawne funkcjonowanie społeczeństwa).
5. Darwinizm - teoria ewolucji organizmów; wyjaśniała ewolucyjną zmienność przez dobór naturalny i walkę o byt.
6. Program pozytywizmu polskiego:
2. Utylitaryzm - ocenę moralną postępowania człowieka formułuje się w oparciu o kryterium użyteczności. Uczynki człowieka są dobre, wtedy gdy przynoszą szczęście społeczności.
3. Ewolucjonizm - zmienność organizmów i gatunków jest stałą właściwością świata przyrody. Społeczeństwo przez cały czas się rozwija i doskonali, a gorsze formy życia zastępowane są przez lepsze.
4. Organicyzm - społeczeństwo funkcjonuje i rozwija się jak żywy organizm, a instytucje społeczne są ze sobą powiązane tak, jak części organizmu (od ich wzajemnej współpracy zależy sprawne funkcjonowanie społeczeństwa).
5. Darwinizm - teoria ewolucji organizmów; wyjaśniała ewolucyjną zmienność przez dobór naturalny i walkę o byt.
6. Program pozytywizmu polskiego:
- praca u podstaw (edukacja społeczeństwa)
- praca organiczna (wzmocnienie rozwoju gospodarczego i kulturowego w dalszej perspektywie przygotuje kraj do niepodległości)
- emancypacja kobiet (równouprawnienie kobiet poprzez kształcenie, przygotowanie do pracy zawodowej)
- asymilacja Żydów (uznanie Żydów za pełnoprawnych członków społeczeństwa przy jednoczesnym zachowaniu przez nich własnej religii i kultury)
- solidaryzm społeczny (instytucje charytatywne)
7. Pozycja kobiety w "Marcie" Elizy Orzeszkowej:
Eliza Orzeszkowa przedstawia dramatyczną sytuację kobiet w drugiej połowie XIX wieku. Uważało się wtedy, że małżeństwo to jedyne przeznaczenie kobiety, a emancypacja to większa klęska niż rozbiór Polski.
Historia młodej wdowy, która po śmierci męża zostaje z małą córeczką musi żebrać, a nawet kraść, ponieważ jest bez pieniędzy potrzebnych do życia oraz bez odpowiedniego wykształcenia, które pomogłoby znaleźć pracę, zyskała ogromną popularność w ówczesnych czasach.
8. Mniejszości narodowe w "Mendlu Gdańskim" Marii Konopnickiej:
Nowela Marii Konopnickiej, napisana w w szlachetnej intencji ostrzeżenia przed fatalnymi skutkami wykluczenia Żydów ze wspólnoty, tak naprawdę stanowiła przyznanie się do porażki tej koncepcji, ponieważ dążenia asymilacyjne nie były powszechne, w szczególności w środowisku żydowskiej biedoty, dla której bariery dzielące ją od większości polskiej były wyjątkowo trudne do pokonania, a korzyści płynące z asymilacji - wcale nieoczywiste.
9. "Lalka" Bolesława Prusa
10. "Zbrodnia i kara" Fiodora Dostojewskiego
Eliza Orzeszkowa przedstawia dramatyczną sytuację kobiet w drugiej połowie XIX wieku. Uważało się wtedy, że małżeństwo to jedyne przeznaczenie kobiety, a emancypacja to większa klęska niż rozbiór Polski.
Historia młodej wdowy, która po śmierci męża zostaje z małą córeczką musi żebrać, a nawet kraść, ponieważ jest bez pieniędzy potrzebnych do życia oraz bez odpowiedniego wykształcenia, które pomogłoby znaleźć pracę, zyskała ogromną popularność w ówczesnych czasach.
8. Mniejszości narodowe w "Mendlu Gdańskim" Marii Konopnickiej:
Nowela Marii Konopnickiej, napisana w w szlachetnej intencji ostrzeżenia przed fatalnymi skutkami wykluczenia Żydów ze wspólnoty, tak naprawdę stanowiła przyznanie się do porażki tej koncepcji, ponieważ dążenia asymilacyjne nie były powszechne, w szczególności w środowisku żydowskiej biedoty, dla której bariery dzielące ją od większości polskiej były wyjątkowo trudne do pokonania, a korzyści płynące z asymilacji - wcale nieoczywiste.
9. "Lalka" Bolesława Prusa
10. "Zbrodnia i kara" Fiodora Dostojewskiego