Historia i społeczeństwo - "Z tarczą lub na tarczy"

1. Po 1200 r. p.n.e. nastąpił upadek kultury mykeńskiej. Okres w dziejach Grecji trwający od XII do VIIIw. p.n.e. został nazwany wiekami ciemnymi. Po tym okresie Hellenowie (grecy) tworzyli dużo niewielkich państw-miast zwanych polis. Wspólnymi cechami były wierzenia religijne, język, kultura, sposób życia. Polityka nie była wspólnym organizmem tychże polis.

2. W VIII-VI w. p.n.e. trwała wielka kolonizacja; greckie kolonie, czyli nowe polis powstawały na dalekich wybrzeżach Morza Śródziemnego i Czarnego. W związku z tym Grecy z ludźmi Wchodu wymieniali się intelektualnie, rozwinięto dalekosiężny handel, a także lud miał większe pojęcie o świecie. Z drugiej strony pojawiały się zagrożenia w postaci zetknięcia się Greków z imperium perskim.

3. Ciężkozbrojna piechota (hoplici) była podstawą armii greckich polis w okresie wojen z Persami. Byli to obywatele będący wówczas na służbie wojskowej. Piechota hoplicka walczyła w szyku - tzw. falangą, polegającej na ustawieniu wojowników w długiej linii, złożonej zwykle z ośmiu szeregów.
Ideał wojownika kojarzył się z męstwem, brawurą oraz indywidualnymi wyczynami na polu bitwy.

4. Pierwsze wielkie starcie Greków z Persami nastąpiło w 490r. p.n.e., kiedy to wojska perskie Dariusza I wyruszyły przeciw Atenom. Po przepłynięciu Morza Egejskiego Persowie wylądowali pod Maratonem. Ateńczycy zdołali zgromadzić 10-tys. armię, na której czele stał Miltiades. Zaatakowali oni Persów, którzy ostatecznie przegrali.

5. Dziesięć lat później w 480 r. p.n.e. wojska Kserksesa (władcy Persji) dotarły do środkowej Grecji. Ich wojsko liczyło 100 tys. Grecy zauważając to, utworzyli sojusz, w którym dowództwo przekazano Sparcie. Na czele stanął Leonidas, który ostatecznie przegrał starcie.