UTK - Kontrolery dysków twardych

1. ATA (IDE) - interfejs równoległy systemowy w komputerach PC przeznaczony do komunikacji z dyskami twardymi. Przerwania przydzielone kontrolerem dysku to IRQ 14 i IRQ 15. ATA działa w pół-duplexie.

EIDE (ATA-2) to rozszerzenie interfejsu IDE, który oferuje większą szybkość transferu danych (do 133 MB/s) oraz podłączanie dysków o większej pojemności.

Tryby pracy magistrali EIDE:
a) Ultra DMA - łączy napęd bezpośrednio z pamięcią RAM
b) Identify Drive - płyta główna ma możliwość identyfikacji i sprawdzenia parametrów napędów
c) S.M.A.R.T. - technologia wykrywająca i przewidująca awarię napędu
d) ATAPI - interfejs umożliwiający obsługę urządzeń takich jak CD-ROM, czy napędów dyskietek
e) Security Feature - specjalny tryb bezpieczeństwa umożliwiający chronienie dostępu do napędu za pomocą hasła

2. SATA - interfejs szeregowy 7-pinowy (zasilanie jest 15-pinowe)


  • obsługuje do 16 dysków (urządzeń)
  • obsługuje tryby RAID
  • działa w FullDuplexie
  • połączenia typu punkt-punkt (awaria jednego nie wpływa na pracę pozostałych napędów)
  • urządzenia zawsze można podłączyć i odłączyć
  • kabel SATA może mieć max 1 m.
3. SCSI - interfejs umożliwiający podłączenie do jednego kontrolera 7 urządzeń, a w przypadku Wide SCSI do 16 urządzeń wraz z kontrolerem. Jest szybszy i droższy.



Okablowanie dzielimy na zewnętrzne (D-Shell, Centronix, High-Density, VHDCI) i wewnętrzne (Regular Density, High Density, SCA).

Poniżej symbole SCSI:


4. SAS - interfejs komunikacyjny, są mniejsze od SCSI, stosuje się je głównie w serwerach.
Ekspandery to rodzaj przełącznika między płytą, a urządzeniami końcowymi.
Transfery SAS to 3GB/s, SAS2 - 6GB/s. Są zgodne z istniejącym oprogramowaniem i oprogramowaniem pośrednim SCSI.
5. RAID to macierz, w której co najmniej 2 dyski współpracują tak, aby zapewnić możliwości nieosiągalne przy pojedynczym dysku twardym. Stosuje się je po to, aby uzyskać odporność na awarie, zwiększyć wydajność lub powiększyć przestrzeń istniejących partycji jako całości. 

Rodzaje:
RAID 0 - dane zapisywane są jednocześnie na kilku dyskach połączonych tak, aby były widziane jako jeden dysk logiczny (wzrost wydajności, odporność na awarię danych)
RAID 1 - replikacja pracy dwóch lub więcej dysków fizycznych, powstała przestrzeń ma rozmiar najmniejszego nośnika, każdy dysk przechowuje te same dane
RAID 2 - dane zapisywane są jednocześnie na kilku dyskach, korekcja błędów zapisywana jest na dodatkowym dysku, każdy dysk w razie uszkodzenia może zostać odbudowany przez pozostałe dyski
RAID 3 - dane zapisywane są jednocześnie na kilku dyskach, kontrola parzystości obliczana jest przez specjalny procesor i jest zapisywana na dodatkowym dysku (muszą być min. 3 dyski)
RAID 4 - RAID 3, ale dane zapisują się w większych blokach
RAID 5 - dane zapisywane są jednocześnie na kilku dyskach, bity parzystości zapisywane są całej strukturze macierzy (minimum 3 dyski)