J.polski - Średniowieczne
1. Średniowiecze trwało ok. 1100 lat. Rozpoczął się w 476 roku (upadek cesarstwa zachodniorzymskiego), a za koniec 1492 r. (odkrycie Ameryki przez Krzysztofa Kolumba) lub 1453 r. (zdobycie Konstantynopola przez Turków). Fundamentem kształtującego się stopniowo nowego ładu stało się chrześcijaństwo. Etyka tejże religii oraz nauka Kościoła, przeniknęła do wszystkich dziedzin życia.
Cesarstwo rzymskie w okresie swojego rozkwitu zajmowało tereny od Półwyspu Iberyjskiego po dawną Mezopotamię. Na tym terenie wykształciły się dwie kultury; łacina i greka.
1054r. - schizma wschodnia (podział Kościoła chrześcijańskiego na wschodni i zachodni)
Wizja świata: sacrum (boska) i profanum (świecka, ludzka)
2. Mistycyzm - wiara w możliwość zjednoczenia się duszy ludzkiej z Bogiem, poznania go za pomocą intuicji i objawienia.
3. Feudalizm - hierarchia społeczna, która opierała się na zależności lennej. Polegała na tym, że senior oddawał wasalowi ziemię w zamian za wierność i służbę.
4. Teocentryzm - ideologia średniowieczna, której istotą było podporządkowanie wszelkich ziemskich spraw Bogu. W centrum zainteresowań naukowych i filozoficznych, poszukiwań i działań człowieka stał Bóg i wszystko, co z nim związane.
5. Uniwersalizm - idea jednolitości epoki średniowiecza opartej na wspólnym języku, czyli łacinie oraz wspólnej wierze - chrześcijaństwie odwołującym się do Biblii oraz nauk Ojców Kościoła.
6. Przedstawicielami filozofii chrześcijańskiej byli św. Augustyn i św. Tomasz z Akwinu.
7. Wzorce osobowe formułuje literatura parenetyczna, czyli propagująca określone wzory zachowań, związanych z pełnieniem ról społecznych. Ma ona charakter moralizatorski i dydaktyczny.
8. Apokryf - tekst przechowany w tradycji ludowej, który może być dopowiedzeniem Ewangelii.
9. Taniec śmierci - upersonifikowana śmierć, która prowadzi w tanecznym korowodzie przedstawicieli różnych stanów, grup społecznych. Podkreśla równość ludzi wobec śmierci.
10. Hagiografia - literatura opisująca życie i czyny świętych chrześcijańskich.
11. Afirmacja - zgoda na coś, uznanie czegoś za dobre.
12. Cechy rycerza: odważny, posłuszny, wytrwały, mężny, szlachetny, wierny królowi, wierny ojczyźnie, wierny damie serca, honorowy, sprawny fizycznie.
13. Epos rycerski - epika, obejmuje dłuższe utwory o czynach legendarnych, bądź historycznych bohaterów, których przygody układają się w cykle fabularne. Cechami charakterystycznymi są subiektywna narracja, idealizacja postaci i zdarzeń, podniosły, ekspresyjny styl.
14. Etos - wartości, obyczaje, wzory postępowania składające się na styl życia jakiejś grupy ludzi, który decyduje o jej odrębności.
15. Historiografia - dział piśmiennictwa obejmujący gatunki historyczne.
Cesarstwo rzymskie w okresie swojego rozkwitu zajmowało tereny od Półwyspu Iberyjskiego po dawną Mezopotamię. Na tym terenie wykształciły się dwie kultury; łacina i greka.
1054r. - schizma wschodnia (podział Kościoła chrześcijańskiego na wschodni i zachodni)
Wizja świata: sacrum (boska) i profanum (świecka, ludzka)
2. Mistycyzm - wiara w możliwość zjednoczenia się duszy ludzkiej z Bogiem, poznania go za pomocą intuicji i objawienia.
3. Feudalizm - hierarchia społeczna, która opierała się na zależności lennej. Polegała na tym, że senior oddawał wasalowi ziemię w zamian za wierność i służbę.
4. Teocentryzm - ideologia średniowieczna, której istotą było podporządkowanie wszelkich ziemskich spraw Bogu. W centrum zainteresowań naukowych i filozoficznych, poszukiwań i działań człowieka stał Bóg i wszystko, co z nim związane.
5. Uniwersalizm - idea jednolitości epoki średniowiecza opartej na wspólnym języku, czyli łacinie oraz wspólnej wierze - chrześcijaństwie odwołującym się do Biblii oraz nauk Ojców Kościoła.
6. Przedstawicielami filozofii chrześcijańskiej byli św. Augustyn i św. Tomasz z Akwinu.
7. Wzorce osobowe formułuje literatura parenetyczna, czyli propagująca określone wzory zachowań, związanych z pełnieniem ról społecznych. Ma ona charakter moralizatorski i dydaktyczny.
8. Apokryf - tekst przechowany w tradycji ludowej, który może być dopowiedzeniem Ewangelii.
9. Taniec śmierci - upersonifikowana śmierć, która prowadzi w tanecznym korowodzie przedstawicieli różnych stanów, grup społecznych. Podkreśla równość ludzi wobec śmierci.
10. Hagiografia - literatura opisująca życie i czyny świętych chrześcijańskich.
11. Afirmacja - zgoda na coś, uznanie czegoś za dobre.
12. Cechy rycerza: odważny, posłuszny, wytrwały, mężny, szlachetny, wierny królowi, wierny ojczyźnie, wierny damie serca, honorowy, sprawny fizycznie.
13. Epos rycerski - epika, obejmuje dłuższe utwory o czynach legendarnych, bądź historycznych bohaterów, których przygody układają się w cykle fabularne. Cechami charakterystycznymi są subiektywna narracja, idealizacja postaci i zdarzeń, podniosły, ekspresyjny styl.
14. Etos - wartości, obyczaje, wzory postępowania składające się na styl życia jakiejś grupy ludzi, który decyduje o jej odrębności.
15. Historiografia - dział piśmiennictwa obejmujący gatunki historyczne.